Theemutsen
Mijn liefde voor de theemuts is groot
Van 2000 tot 2004 heb ik samen met collega’s Sonja Hillen en Olivera Micovic gewerkt aan het kunstproject Verschijnsel Theemuts. Dat project draaide om de combinatie moederschap en kunstenaarschap. Mijn theemutsen toonden het spanningsveld tussen binnen- en buitenwereld. Nu, ruim10 jaar later, nodigen zij mij uit in een ander verhaal. De theemutsen laten me niet los. De afgelopen 2 jaar heb ik 64 exemplaren voor de helft ‘leeggehaald’ en ontdaan van hun volheid. Een spannend proces, waarin de essentie wordt onthuld dat niets blijft en alles kan veranderen in haar tegendeel. De foto’s op deze site en in het gelijknamige boek In tegen deel, tonen het resultaat van deze deconstructie en ontmanteling.
64 theemutsen. Daar staan ze, een kolonne van zwijgende, broedse dames, op de grote tafel in mijn atelier. Ze wachten om opgepakt en aangeraakt te worden. Een bonte verzameling die op alle niveaus een steeds grotere plek in mijn leven begint in te nemen. Maar mijn oorspronkelijke idee komt niet tot ontwikkeling. Het proces loopt vast in een gestold beeld. Ook ik zit vast. Het wordt tijd voor het tegendeel: afbreken, het mes erin, ontmantelen.
Dit experiment brengt mij tot een wekelijkse handeling, waarbij ik iedere keer weer het gevoel heb de theemutsen te ontheiligen. Ik wil haar ontdoen van haar burgerlijke imago, op weg naar de kern. Daar komt veel geweld en spanning aan te pas, waardoor het proces op een wrede ontsluiting lijkt. Verlossing ook. De deconstructie brengt iets nieuws. De binnenkant blijkt een eigen schoonheid te bezittten. In haar breken en kapot gaan lijkt ze groter te worden, ontstaat een kwetsbare binnenkamer van zwijgen en zijn.
Het proces van ontmantelen en ook de titels verwijzen naar de I Tjing, Het boek der veranderingen. Het is een van de oudste bronboeken uit de wereldliteratuur. De teksten inspireren mij in mijn dagelijks leven. Het zijn die woorden die mij eraan herinneren dat alles op den duur overgaat in haar tegendeel. Dat dat zowel angstig als bevrijdend is, houdt me nog steeds bezig.
Het werk is gedaan, I killed my darlings.
Marlieke Overmeer, 2014